Sosyal Medya

Güncel

Molla Ömer oğlu Nuri Şeker’in 1923’lerde başlayan fabrika kurma girişimi tam bir mucizevi öykü

21-03-2018 07:44

Dünya gazetesi yazarı Osman Arolat, Molla Ömer oğlu Nuri Şeker'in şeker fabrika kurma teşebbüsünü köşesine taşıdı.


Osman Arolat, ÅŸeker fabrikalarının özelleÅŸtirilmesi gündemdeyken UÅŸak ÅŸeker fabrikasının kurucu Molla Ömer oÄŸlu Nuri Åžeker'in UÅŸak'ta büyük zorluklarla ÅŸeker fabrikası kurması öyküsünü ele aldı.

Yazının Tamamı

14 Åžeker fabrikasının özelleÅŸtirilmesi tartışmaları yapılırken, Cumhuriyet döneminin ilk kurulan ÅŸeker fabrikalarından biri olan UÅŸak Åžeker Fabrikası'nın kuruluÅŸ öyküsünü ve onun mimarı, Molla Ömer’in oÄŸlu sanayi müşahidi Nuri Åžeker’in hikayesini paylaÅŸmak istedim. Belki özelleÅŸtirme kararı alanları bir kez daha düşündürtür.
 
ÖzelleÅŸtirilecek 14 ÅŸeker fabrikası arasında yer almayan UÅŸak Åžeker 120 günde 27 bin 210 ton ÅŸeker iÅŸliyor. UÅŸaklılar sıranın kendilerine geleceÄŸi düşüncesiyle fabrikalarını korumak için imza toplamaya baÅŸlamışlar. Cumhuriyet'in sanayi mücahidi Nuri Åžeker’in kurduÄŸu fabrikayı yaÅŸatma gayretindeler.
 
Molla Ömer oÄŸlu Nuri Åžeker’in 1923’lerde baÅŸlayan fabrika kurma giriÅŸimi tam bir mucizevi öykü.
 
Fabrika kurma fikri ile Ankara’ya gittiÄŸinde Gazi PaÅŸa ile aralarında ÅŸu konuÅŸma geçer:
 
-Paşam, ülkeyi düşmandan kurtardınız, müsaade ederseniz bizler de üzerimize düşen görevi yerine getirelim.
 
-Peki beybaba görevin nedir?
 
-Ben UÅŸak’ta ÅŸeker fabrikası kurmak istiyorum.
 
-Ben, yılın bütçesini yapmaya çalışıyorum. Bütçe yamalı bohca. Sana tırtıllı bir kuruş bile veremem.
 
-Dememi yanlış anladınız. Ben para talep atmaya gelmedim. İcazete geldim. Bana destek verirseniz, iki yılda size Türk şekerini tattıracağım.
 
Nuri Åžeker, icazeti alınca UÅŸak’a dönüp binlerce kiÅŸiden 51 bin 562 liralık pay toplayarak on bin lira sermayeli UÅŸak Terakk-i Ticaret AÅž’yi kurar. Sanayii Maadin Bankası da ÅŸirkete 180 bin lira ile ortak olur.
 
Nuri Åžeker, Avrupalı 14 makine üreticisine, “UÅŸak’ta 500 ton ÅŸeker pancarından üretime dayalı bir fabrika kuracağım. Tercüme olanağı bulunmadığı için tekliflerinizi Türkçe yapın” diye mektuplar gönderir. Ä°stanbul’da buluÅŸtuÄŸu Çek Skoda firmasıyla anlaşır. 1925 yılında 24 bin tonluk ÅŸeker fabrikasının makineleri ve aksamı UÅŸak’a getirilir, montajını da Çek mühendisler yaparlar. 1926 yılının Aralık ayında üç yıl içersinde fabrikada üretim baÅŸlar.
 
Ä°lk üretimlerden 400 gramlık ÅŸeker torbalarıyla Nuri Åžeker Ankara’ya teÅŸekkür ziyaretine gider.
 
Gazi PaÅŸa kendisine 2 bin 400 liralık bir çek vererek, ÅŸirkete ortak olur. Bunun üzerine, Ankara’da Gazi PaÅŸa'yı takip edenlerden 150 bin lira ortaklık için para toplar. Meclis BaÅŸkanı Kazım PaÅŸa da Ziraat Bankası'ndan kredi verdirir.
 

 

Özelleştirme kapsamına alınan şeker fabrikalarının tümünde de buna benzer Cumhuriyet döneminin başarılı sanayi ve pancar tarımı öyküleri söz konusudur. O nedenle fabrikaların özelleştirmeleri konusunda yerel aktörler ve fabrika çalışanları yer almak için girişimlerde bulunuyorlar.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.